Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika zasadniczo 150 godzin w roku kalendarzowym. W niektórych przypadkach limit nadgodzin może być wyższy.
Nadgodziny czyli….
Zgodnie z art. 151 § 1 K.p. pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
|
Godziny nadliczbowe mogą zatem wystąpić w wyniku przekroczenia:
|
Limit nadgodzin „podstawowy” i „zwiększony”
Pracodawca może zarządzić wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- wystąpienia szczególnych potrzeb po stronie pracodawcy.
W drugim z wymienionych przypadków liczba nadgodzin zasadniczo nie może przekroczyć 150 nadgodzin w roku (art. 151 § 3 K.p.). Dla kierowców limit ten jest wyższy i wynosi „standardowo” 260 nadgodzin w ciągu roku.
Pracodawca w przepisach wewnątrzzakładowych (w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy) albo w umowie o pracę, jeżeli nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, może ustalić wyższy limit. Zdaniem PIP – maksymalnie do 416 godzin w roku kalendarzowym.
Inny pogląd w tej sprawie prezentuje Departament Prawa Pracy Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, który w piśmie o sygn. DPR-III-079-612/TW/08 podkreślił, że: „(…) Ustalając większą liczbę godzin nadliczbowych niż 150, pracodawca powinien uwzględnić to, że pracownikom przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 lub 26 dni. Maksymalny limit może zatem zostać wskazany w wysokości 384 godzin (od 52 tygodni w roku odejmuje się cztery tygodnie urlopu, co daje 48 tygodni, które należy pomnożyć przez dopuszczalną maksymalną liczbę godzin nadliczbowych przeciętnie w tygodniu w okresie rozliczeniowym, czyli osiem). Natomiast u pracowników korzystających z 26-dniowego urlopu wypoczynkowego maksymalny limit wynosi 376 godzin (od 52 tygodni odejmujemy pięć tygodni urlopu, co daje 47 tygodni, które mnoży się przez osiem godzin nadliczbowych).”.
Nie jest limitowana praca w nadgodzinach z uwagi na konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Miejmy na uwadze, że praca w godzinach nadliczbowych jest ponadto limitowana:
- w skali doby – ze względu na konieczność zagwarantowania pracownikowi 11 godzin odpoczynku dobowego czas pracy wraz z pracą nadliczbową nie może przekroczyć 13 godzin na dobę
- w skali tygodnia (w okresie rozliczeniowym) – tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Ograniczenie to nie dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.
Zrekompensowanie nadgodzin nie wyłącza ich z limitu
Fakt zrekompensowania pracownikowi godzin nadliczbowych nie oznacza uznania ich za niebyłe, a w rezultacie nie powinno wyłączać ich z rocznego dopuszczalnego limitu nadgodzin. A zatem nawet te nadliczbówki, za które udzielono czasu wolnego, nadal podlegają wliczeniu do rocznej puli nadgodzin, co potwierdza stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 24 marca 2021 r. dostępne na stronie www.pip.gov.pl. Czytamy w nim, że:
- stosownie do art. 151 § 3 K.p. liczba godzin nadliczbowych przepracowanych ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika co do zasady 150 godzin w roku kalendarzowym;
- do limitu 150 godzin należy wliczać wszystkie godziny nadliczbowe powstałe z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy niezależnie od formy rekompensaty, która może polegać na oddaniu pracownikowi czasu wolnego bądź wypłaceniu dodatku do wynagrodzenia;
- należy pamiętać, że do limitu 150 godzin nie będą natomiast wliczane nadgodziny wynikające z konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
